ژئوتکستایل بهخاطر ایفای نقشهای متنوع، دارای زمینههای کاربردی فراوانی میباشد که در زیر چند کاربرد عمده آن آمده است:
1) نقش جداسازی در جاده
عامل عمده شکست جاده تزریق مواد لایههای مجاور به درون پی سنگریزهای و پیامد نزول استحکام در لایه سنگریزهای میباشد وقتی لایه سنگریزهای روی لایه Subgrade قرار میگیرد. لایه زیرین آلوده به خاک گشته و به مرور بار ترافیکی و ارتعاش، لایه سنگریزهای پی (Aggregate) را به درون خاک تزریق میکند و موجب حرکت لایه به طرف بالا میگردد. در محلهای مرطوب ترافیک موجب پمپ خاکهای Subgrade ضعیف به درون سنگریزه گردیده و تمامی این شرایط باعث کاهش ضخامت مؤثر لایه سنگریزهای میگردند در نتیجه لایه حمایتی جاده تخریب شده و عمر مفید جاده کاهش مییابد. استفاده از ژئوتکستایلهای بافته و نبافته برای بهبود عملکرد بزرگراهها، جادههای غیر فرشی، محلهای پارکینگ، فرودگاهها، باراندازها و مناطق نگهداری اجناس استفاده میگردد.
2) زیرسازی جاده
ژئوتکستایل در این کاربرد با توجه به شرایط محل در یک یا چند نقش اصلی به کار میرود در جداسازی Subgrade و مواد سنگی و دانهای واقع میگردد، در *****اسیون، ژئوتکستایل آب، چه جریان تحت فشار در اثر نیروهای دینامیکی و چه جریان ثابت را با ***** از خود عبور داده و از ورود خاک نرم به درون لایه سنگی پی (Aggregate) و لایههای زهکش جلوگیری میکند؛ در نقش مستحکم سازی، موجب استحکام مواد نرم Subgrade (خصوص CBR3<) میشود و میزان CBR را تا حد مطلوبی افزایش میدهد و با توزیع فشار منطقهای و موضعی از فرو رفتن مواد سنگی و دانهای پی به درون Subgrade نرم و مرطوب جلوگیری میکند؛ و نیز نقش زهکشی در جاده را بهبود میبخشد.
3) روکش جاده
منبع اصلی تخریب در فرش جاده تزریق آب ناخواسته به درون ساختار از طریق ترک موجود در سطح فرش است. هنگام ساخت یا تجدید فرش بزرگراه، جاده، باند فرودگاه محلهای پارکنیگ الحاق پارچه بین اندود اتصال (tack coat) و لایه جدید آسفالت یک سد رطوبت مؤثری را ایجاد کرده و زیر پی را در مقابل نفوذ آب سطحی حمایت میکند.
در این کاربرد، ژئوتکستایل دارای دو مکانیزم برای بهبود عملکرد روکش میباشد. اول اینکه، بهعنوان لایه میانی با جذب تنش و فشار، از انتشار ترک خوردگی بازتابی (Reflective) از روکش قدیمی به روکش جدید جلوگیری کرده و یا به تعویق میاندازد و دوم، بهعنوان لایه ضد رطوبت از ورود نزولات آسمانی و مایعات سطحی از طریق ترکهای آسفالت به درون لایه زیرین و مرطوبسازی Subgrade و متعاقب آن، از گسیختگی و ضعف Subgrade جلوگیری میکند.
روشی که اغلب برای بازسازی (مرمت) جاده ترک خورده و گسیخته به کار میرود، روکش AC میباشد این عمل موقتاً ترکها را میپوشاند و بعد از اینکه روکش جایگزین شد، هر حرکت جانبی یا طولی جاده موجب انتشار ترکهای روکش قبلی به روکش جدید میگردد و ترکهای بازتابی رخ میدهد. این حرکت موجب ورقه و ریش شدن و بریدگی در طول ترکهای بازتابی گشته و راهی برای نفوذ آبهای سطحی به لایه پی و Subgrade میگردد.
در زیر روکش جدید AC، ژئوتکستایل میتواند برای دفع فشارهای وارده ناشی از حرکت روکش قبلی، استحکام کششی ایجاد کند. ژئوتکستایل بهعنوان لایه میانی در دفع فشار ناشی از ترکهای افقی و عمودی عمل میکند.
آغشتهسازی ژئوتکستایل با قیر و آسفالت، یک لایه غیر قابل نفوذ را نسبت به آبهای سطحی به وجود میآورد. بهخاطر سنخیت و قرابت الیاف پلیمری با مواد نفتی، جذب قیر و مواد اتصال Tack coat به لایه ژئوتکستایل به خوبی صورت میگیرد.
4) زیرسازی خط آهن
ژئوتکستایل در این کاربرد موجب تثبیت خط آهن میگردد و با توجه به شرایط محل، یک یا چند نقش اصلی را ایفا میکند: حفظ هندسه بستر خط آهن برای عملکرد مؤثر ریل، حیاتی میباشد. ژئوتکستایل در نقش جداسازی، بین مواد پی (Ballast) و زیر پی (Subballast) ریل واقع میگردد. وقتی مواد Subgrade در اثر حرکت قطار و نیروی کوبش آن به درون لایه پی و زیرین پمپاژ میشود، میتواند بستر غیر سطحی را براین خط آهن به وجود آورد و باعث کاهش سرعت و یا حتی خارج شدن قطار از ریل گردد، یک ژئوتکستایل جداساز میتواند این مشکل را رفع نمائید؛ ژئوتکستایل در نقش مستحکمسازی در خطوط جدید و یا خطوط تعمیری، با توزیع فشار وارده به Subgrade، موجب افزایش تحمل آن میگردد؛ ژئوتکستایل به مهارسازی مواد پی و زیر پی در مقابل حرکات جانبی کمک میکند و از این طریق خواص انسجامی و تحمل فشار را حفظ میکند؛ ژئوتکستایل همچنین مکانیزمی را برای زهکشی جانبی (حاشیهها) ایجاد میکند و عملکرد زهکشی را بهبود میبخشد.
5) سدسازی
کاربرد ژئوتکستایل در زمینه سدسازی برای ضد آبسازی و جلوگیری از نشت آب از بدنه سد شده و از تخریب تدریجی آن جلوگیری مینماید. در این کاربرد، از ژئوتکستایل سنگین (معمولاً 16OZ/yd) بهعنوان لایه محافظ غشا ژئوممبرین (که نقش لایه غیرقابل نفوذ را نسبت به آن بازی میکند) استفاده میشود. ژئوتکستایل همچنین بهعنوان زهکشی سطحی دیواره سد و انتقال رطوبت به زهکشهای پائین سد عمل میکند.
) کنترل فرسایش
ژئوتکستایلها جایگزین *****های دانهای و تفکیک شده سنگریزهای در زیر سنگ چینیها (Rip Rap) یا بلوکهای بتن آرمه میگردند و در مواردی از جمله کانالهای زهکشی، سواحل، سیستمهای حفاظتی و اسکله و سدهای خاکی به کار میروند. بدون یک ***** ژئوتکستایل، عمل موج و حرکات آب، خاکهای Subgrade را در زیر مجموعه سنگریزهای یا لایه آرمه فرسایش میدهد تحلیل لایه Subgrade مزیت آرمه یا مجموعه قلوه سنگها (Rip Rap) را تنزل میبخشد و موجب لزوم تعمیرات اساسی میگردد. انتخاب ژئوتکستایل برای کنترل دائمی فرسایش شبیه زهکشی زیرزمینی میباشد. با این همه کاربردهای کنترل فرسایش معمولاً نیاز به ژئوتکستایلهائی با خواص استحکامی بالا هست. کانالهای زهکش، سواحل، پل و سیستمهای حفاظت از خوردگی سازهها در اثر آب (آب خوردگی) از مواد کاربردی این نقش از ژئوتکستایل میباشد.
بدون حضور ژئوتکستایل *****ی، ضربات موج آب، مواد Subgrade را از زیر پوشش سنگی (Rip Rap) یا بتن آرمه فرسایش میدهد. تخریب و فرسایش Subgrade، مزایا و عمکرد حفاظ سنگی یا آرمه را خنثی میسازد و موجب نیاز به تعمیر اساسی و جایگزین پر هزینه میگردد.
7) دیوارهای محافظ
دیوارهای محافظ به مالکان خود این اجازه را میدهند تا کاربرد زمین خود را به حداکثر برسانند با این وجود ساخت یک دیوار سیمانی ثقلی، اغلب بهخاطر سنگینی و گرانی غیر عملی میباشد. ژئوتکستایلها بهطور وسیع جهت استحکام بخشیدن به خاکریزها روی خاکهای نرم، سیلبند و دیوارهای نگهدارنده به کار میروند ژئوتکستایلها از نظر بودجهای، ساخت دیوارهای نگهدارنده را عملی میسازند در حقیقت یک ژئوتکستایل به کار رفته جهت دیوار نگهدارنده میتواند تقریباً با کمتر از نیمی از هزینه یک دیوار نگهدارنده سنتی ساخته شود. ژئوتکستایلهای بافته مزایای چشمگیری نسبت به روش سنتی مانند نصب آسان، ساخت راحت و توانائی استفاده از مواد خاکبرداری شده محل پروژه را دارا میباشند و همچنین ژئوتکستایلهای پلی پروپیلنی تقریباً نصف ژئوگریدها هزینه دارند و بهطور قابل ملاحظهای نیروی کمتری را برای نصب نیازمند هستند.
8) زهکشی زیرزمینی
ژئوتکستایل، جایگزین *****های خاکی متداول برای زهکشی تقریباً تمام ساختارها از جمله سیستمهای کنترل آب زیرزمینی، فرش جادهها، زیرساختهای ساختمان، سدها و دیوارها میباشند. در مقایسه با *****های خاکی سنتی، ژئوتکستایلها علاوه بر ایجاد یک زهکش پیوسته و مناسب، خاکبرداری و تأثیرات زیست محیطی را کاهش داده و موجب کاهش عمده هزینهها میگردد.
ژئوتکستایلهای بیبافت سبک وزن تا وزن متوسط مناسب کاربرد ***** زهکش بوده و اجازه میدهند که آب زیرزمینی از هستههای زهکشی بگذرند و در عین حال از بسته شدن و گیر کردن سیستم زهکشی، با خاک مجاور جلوگیری میکند. ژئوتکستایلهای نیمه سنگین بیبافت وقتی در تماس نزدیک با یک ژئونت یا سنگ زهکش قرار میگیرد میتواند ضایعات و خاک را ***** نماید و در عین حال به آب و مایعات شیمیائی اجازه عبور دهد.
9) کنترل نگهداری ضایعات
کنترل ضایعات و طرحهای پاکیزهسازی زمین نیاز به ژئوتکستایلهائی با خواص فیزیکی پایدار و کیفیت تولید مناسب دارد در کاربردهای زیست محیطی، ژئوتکستایل باید خواص مهم و حیاتی را در حالیکه در معرض محیطهای شدیداً شیمیائی هستند، حفظ نماید. کاربرد ژئوتکستایل در *****اسیون مایعات و سیستمهای جمعآوری گاز و نیز محافظت از لایه ژئوممبرین، پوششهای ضایعات میباشد. ژئوتکستایلها برای ضایعات شهری و محل دفن زبالهها و ضایعاتی مضر و خطرناک، تالابهای تصفیه پساب، همچنین مخازن نگهداری و کنترل ضایعات و دیگر سیستمهای نگهداری سطحی توصیه شدهاند.
10) سیستم جمعآوری مایعات و گاز
ژئوتکستایلهای نبافته و بافته شده برای مایعات محلول و سیستمهای جمعآوری گاز استفاده میشوند این محصولات کارائی سیستم را برای دفن زبالهها و هم برای طرح پاکیزهسازی آب زیرزمین افزایش میدهند. انتخاب ژئوتکستایلهای *****ی برای پاکیزهسازی محیط و کنترل ضایعات همانند انتخاب برای سیستمهای زهکشی زیرزمینی است. لایههای نبافته سنگین وزن عموماً جهت این امر مناسب میباشند.
11) حفاظت ژئوممبرین
ژئوتکستایلها بهطور مؤثر بهعنوان بالشتک حفاظتی از لایههای کنترل ضایعات در مقابل سوراخ شدگی و صدمات دیگر حفاظت میکند. لایههای ژئوممبرین، سازههای پوششدار و بیپوشش نبافته بسیار محکم برای تقویت سیستمهای لایهای و حفاظت از لایههای ژئوممبرین در مقابل فشارهای شدید ناشی از اختلافات سطح به کار میروند. بدون لایههای محافظ، لبههای تیز مواد زیرزمین و مواد زائد موجب آسیبدیدگی ممبرین شده و نهایتاً از کیفیت و کارائی لایهها میکاهد. لایههای نبافته و لایههای ترکیبی بهعنوان حفاظ در مقابل صدمات مکانیکی به کار میروند. لایههای نبافته سنگین وزن با وزن حدود 600 ژئوممبرینها را محافظت میکند.
12) ثبات و تحکیم خطهای آهن
با استفاده از ژئوتکستایلهای نبافته روی لایه زیرین نرم و مرطوب طول عمر جاده و خط آهن افزایش مییابد این عمل با جلوگیری از ورود مخلوظ یگ و سنگ و شن و ماسه به درون لایه زیرین ایجاد میشود. بیبافتهای سنگین وزن برای ثبات خط آهن مناسب میباشند.
استفاده از ژئوتکستایل و زیر بستر خط آهن این اطمینان را میدهد که خاکریز خط آهن، بارهائی را که برای آن پیشبینی شده را تحمل کند.
__________________